KALP KRİZİ RİSKİ-ERKEN TANI
Bugün tüm dünyada ölümlerin ve sakatlıkların en sık nedeni Kalp- damar hastalıklarıdır. Geçmişte kalp damar hastalıkları ileri yaş hastalığı gibi görünse de ne yazık ki bugün tüm dünyada, çok genç yaşlarda kalp damar hastalığı tanısı konma oranı artmış durumdadır. İyi haber; bugün elimizdeki bazı tetkikler Kalp damar hastalığı riskini erkenden belirleyerek, önlemler alabilmemizi ve korunmamızı sağlar.
Kalp hastalıklarında erken tanının bir diğer önemi; Kalp kası kendi kendini yenileme özelliği yok denecek kadar azdır. Bu nedenle; kalp krizi esnasında geç kalınırsa ; ölen kalp hücrelerinin yerini skar dokusu alır. Bu kasılamayan fibrotik bir bağ dokusudur ve kalp fonksiyonlarında azalmaya sebep olur. Bu kişiler maalesef hayatında kalp yetmezliği hastası olarak devam etmek zorunda kalır. Bu nedenle 30 yaş üzeri (Hatta günümüzde 20 yaş üzeri de diyebiliriz) herkesin en az 1 kez kalp muayenesi olması gerekmektedir. Sonraki takip sıklığı ise klinik risk durumunuza göre hekiminizce belirlenir.
Kalp damar hastalığı açısından yüksek riskli bireyler kalp kontrollerine erken haşta başlamalı ve yılda 1 düzenli kalp kontrolüne devam etmeliler.
Kalp damar Hastalığı Riski Yüksek Bireyler:
- -Ailede genç yaşta kalp damar hastalığı olanlar
- -Yüksek tansiyon varlığı
- -Yüksek kolesterol düzeyler
- -Diyabet
- -Sigara- alkol kullananlar
- -Obezitesi olanlar
- Sedanter (Hareketsiz ) yaşayanlar
- -Yüksek stres düzeyi olanlar
- -Gece vardiyasında çalışanlar
- -Menopoz
- -Polikistik Over Sendromu
- -Doğum kontrol hapı (OKS) kullanımı
- -Astım, KOAH, Kronik böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkların ,varlığı
Kalp damar hastalığı riskinizi belirlerken kullandığımız klinik testler;
-Fiziksel Muayene ve Hasta Öyküsü:
Klinik değerlendirme hastadan alınan öykü ve fizik muayene bulgularıyla başlar. Klinik risk skorlamasında Framingham Risk skoru ve SCORE risk kartları bulunmaktadır. Hastanın yaş , cinsiyet, sigara içip içmediği gibi risk faktörleri ve tansiyon-kolesterol değerlerinin kullanıldığı bu risk kartları önümüzdeki 10 yıl içerisinde kalp damar hastalığı riskini ön görmek içindir.
-Elektrokardiyogram (EKG):
Temel testlerden biri olan EKG; kalp ritmi hakkında bize bazal bir bilgi verir.
-Kan Testleri:
Kan tahlilinde bakılan kan şekeri, kolesterol analizi, detaylı biyokimya parametreleri dışında kalp damar hastalığı riskini veren Lipoprotein-a düzeyi 30 yaş itibariyle herkeste en az 1 kez bakılmış olmalıdır.
-Ekokardiyogram:
Kalbin yapı ve fonksiyonların değerlendirdiğimiz ultrasonografik bir tetkik olan Ekokardiyografi, kalp damar hastalığı varlığını ve riskini değerlendirmede önemli bütünleyici tetkiklerdendir.
-Karotis- Vertebral Doppler:
Özellikle yüksek kolesterol varlığında, aile öyküsü ya da sigara-alkol-obezite öyküsü olanlarda damar yapısını genel değerlendirme amaçlı istediğimiz Karotis Doppler önemli klinik tetkiklerdendir. Boyun (Karotis) damarlarında plak bulunması, kalp damar hastalığı risk artışı ile ilişkilidir. Bu durumda yaşam tarzı ile ilgili risk azaltıcı önlemler almamız gerekir.
-Stres Testleri:
Klinikte sıklıkla kullandığımız Efor EKG (Koşu testi) kalp damar hastalığı riski konusunda önemli bilgiler verir. Kalbin efora olan yanıtı değerlendirilir.
-Yapay Zeka Vektör Kardiyografi:
Tüm dünyada kullanılmakta olan Yapay Zeka Vektörkardiyografi artık bizim ülkemizde de kalp krizi
riskini ön görmek için kullanılmaya başlandı. EKG çekimine benzer şekilde uygulanan bu tetkik 4-5 dakika sürer, işlem sonunda kalbin hücresel boyutta vektör analizi yapılarak 3 konuda hastanın riskine yönelik bir analiz raporu sunar. Bunlar; kalp damar tıkanıklığı riski, yapısal kalp hastalığı riski, kalp ritim bozukluğu riski.
Yapay zeka vektörkardiyografinin duyarlılığı, Efor testinden yüksek bulunmuştur. Bu nedenle risk tayininde önemli klinik testler arasında yerini almıştır.
* Kalp krizi risk tayininde kullanılan bu tetkiklerin hiç birisi %100 ve/veya tek başına ön gördürücü değildir.
Bu testler ve klinik değerlendirme sonucuna göre hekiminiz Kalp Damar Hastalığı konusunda riskinizi belirler ve bu riske göre yaşam tarzı önlemlerinizi belirler ve ek ileri görüntüleme gerekip gerekmeyeceğine karar verir. Yüksek risk grubunda düşünülen bireylerde kalp damarlarının görüntülenmesi için Anjiografi gerekir.